Ukuqina yinto ebalulekileyo yempumelelo. I-Anterior mid-cingulate cortex (i-aMCC) yobuchopho inegalelo ekuqineni kwaye inendima ekugugeni ngempumelelo. Ngenxa yokuba ubuchopho bubonisa iplastiki ephawulekayo ekuphenduleni izimo zengqondo kunye namava obomi, kunokwenzeka ukuba ufumane ukunyamezela ngoqeqesho.
Ukuzinza kumalunga nokuzimisela okanye ukuzingisa xa ujongene nocelomngeni lokufikelela usukelo olumiselweyo. Kwenza umntu azithembe kwaye azimisele ukufumana indlela yokuphuma kwizithintelo kunye nemiqobo kwaye aqhubele phambili ekusukeleni ekujoliswe kuko. Uphawu olunjalo lubalulekile impumelelo into. Inegalelo kwimpumelelo engcono yemfundo, amathuba emisebenzi kunye neziphumo zempilo. Iinkokeli zaziwa ngokuba zizinyange, uninzi lwazo lwaziwa ngokuba lukhe lwajongana nobunzima ebomini babo.
Uphononongo lucebisa 'i-tenacity' ine- eziphilayo isiseko kwingqondo kunye ne-neurophysiological phenomena. Inxulunyaniswa ne i-cortex ye-cingulate yangaphambili (iMCC), indawo esembindini yengqondo esebenza njenge hub yenethiwekhi edibanisa imiqondiso evela kwiinkqubo ezahlukeneyo zobuchopho ukwenza izibalo eziyimfuneko zokuphumeza iinjongo. I-aMCC iqikelela ukuba ngawaphi amandla aya kufunwa ukufezekisa injongo, yenza ukwabiwa kwengqwalasela, ifaka ulwazi olutsha kunye neentshukumo zomzimba ngaloo ndlela zibe negalelo ekufikeleleni usukelo. Ukusebenza okwaneleyo kweli candelo lobuchopho kuyafuneka ukuze uqine1.
Uphononongo lwee-suphagers (oko kukuthi, abantu abakwiqela leminyaka engama-80+ abanamakhono engqondo abantu kumashumi eminyaka abancinci) lunika ulwazi oluthe kratya malunga nendima ye-MCC ekwaluphaleni ngempumelelo.
Njengawo onke amalungu omzimba, ubuchopho buhamba kancinci kancinci kwaye busebenza buwohloka ngokukhula. I-atrophy yobuchopho ngokuthe ngcembe, into encinci engwevu kunye nelahleko kwimimandla yengqondo ehambelana nokufunda kunye inkumbulo zezinye zeempawu zokwaluphala. Nangona kunjalo, abaphathi babonakala beyichasa le nto. Ubuchopho babo buguga ngesantya esicothayo kunomndilili. Banobukhulu obukhulu be-cortical kunye nonxibelelwano olungcono lwenethiwekhi yobuchopho kwi-anterior mid-cingate cortex (aMCC) kunabantu abaphakathi kwiqela lobudala elifanayo. I-MCC kwingqondo yeesuphagers igciniwe kwaye ibandakanyeka kwimisebenzi eyahlukeneyo. IiSuperagers zibonisa inqanaba eliphezulu lokuzinza xa zijongene nemiceli mngeni kunabanye abantu abadala2. Olunye uphononongo lufumanise ukuba ii-superagers zinokomelela kwidelirium kangangokuba ingqibelelo ye-anterior mid-cingulate cortex (aMCC) inokuba yinto ebonisa ukomelela kwidelirium.3.
Ngaba ukunyamezela kunokufunyanwa ngoqeqesho kwikhondo lobomi?
Ubuchopho baziwa ngokuba neplastiki. Yenza iingcingo ezintsha ekuphenduleni izimo zengqondo kunye namava obomi. Umzekelo, ukutshintsha iingqondo (okt izimo zengqondo ezimisela indlela umntu asabela ngayo kwimeko ethile) kutshintsha ingqondo4. Ngokufanayo, uqeqesho lovelwano luyaziwa ngokunyusa ukusebenza kuthungelwano lobuchopho olungagungqiyo kwi-ventral striatum, i-pregenual anterior cingulate cortex kunye ne-medial orbitofrontal cortex.5.
Ukuqina yinto ebalulekileyo yempumelelo. I-Anterior mid-cingulate cortex (i-aMCC) yobuchopho inegalelo ekuqineni kwaye inendima ekugugeni ngempumelelo. Ngenxa yokuba ubuchopho bubonisa iplastiki ephawulekayo ekuphenduleni izimo zengqondo kunye namava obomi, kunokwenzeka ukuba ufumane ukunyamezela ngoqeqesho.
***
Iingxelo:
- Tourutoglou A., okqhubekayo 2020. Ingqondo eqinileyo: Indlela i-anterior mid-cingulate inegalelo ngayo ekuphumezeni iinjongo. iCortex. Umqulu 123, ngoFebruwari 2020, iphepha 12-29. DOI: https://doi.org/10.1016/j.cortex.2019.09.011
- I-Touroutoglou A., Wong B., kunye no-Andreano JM 2023. Yintoni ebaluleke kakhulu malunga nokuguga? ILancet Ubomi Obude obusempilweni. Umqulu 4, Umba 8, E358-e359, Agasti 2023. DOI: https://doi.org/10.1016/S2666-7568(23)00103-4
- Katsumi Y., okqhubekayo 2023. Ukuthembeka kwesakhiwo se-cortex yangaphambili ephakathi kwe-cingulate inegalelo ekomelezeni kwi-delirium kwi-SuperAging. UNxibelelwano ngeNgqondo, uMqulu 4, ukukhutshwa kwe-4, i-2022, i-fcac163. DOI: https://doi.org/10.1093/braincomms/fcac163
- Meylani R., 2023. Ukuphonononga iNxibelelwano phakathi kweNgqondo kunye neNeuroscience-Iimpembelelo zoPhuhliso loMntu kunye noMsebenzi woQoqosho. I-Authorea Preprints, ngo-2023 - techrxiv.org. https://www.techrxiv.org/doi/pdf/10.22541/au.169587731.17586157
- Klimecki OM, okqhubekayo 2014. Ipatheni eyahlukileyo yeplastiki yengqondo esebenzayo emva kokuqeqeshwa kovelwano kunye novelwano, i-Social Cognitive kunye ne-Affective Neuroscience, uMqulu 9, ukukhutshwa kwe-6, i-Juni 2014, i-873-879. DOI: https://doi.org/10.1093/scan/nst060
***